08_ მანიპულაციის არსი

 

რა არის მანიპულაცია?

 

ესაა ვინმეს ჭკვიანური ან არაკეთილსინდისიერი გზით მანიპულირება. მედიაში ეს ეხება ინფორმაციის ან პრეზენტაციის შეცვლას, რათა გავლენა მოახდინოს მოსაზრებებზე, ემოციებზე, დამოკიდებულებებზე ან ქცევაზე.

 

 

მანიპულაციის ტექნიკები (i)

 

• ემოციური ენა - სიტყვების გამოყენება, რომლებიც ატარებენ ძლიერ ემოციურ მნიშვნელობას (დადებითი ან უარყოფითი) აუდიტორიის აღქმაზე გავლენის მოსახდენად.

მაგალითი: მომიტინგეების აღწერა, როგორც „აჯანყებულები“ ​​ან „თავისუფლებისთვის მებრძოლები“, იმის მიხედვით, თუ რა ნარატივი უნდა გაავრცელოს მომხსენებელმა.

 

• ვიზუალები - დრამატული გამოსახულების ან ხმის ეფექტების გამოყენება აუდიტორიაში ემოციური რეაქციის გამოსაწვევად, რამაც შესაძლოა მიკერძოებულ ინტერპრეტაციამდე მიგვიყვანოს.

მაგალითი: სიუჟეტი ძალადობის შესახებ შეიცავს ინტენსიურ, დრამატულ მუსიკას, გრაფიკულ სურათებს შიშის ან ბრაზის გამოსაწვევად.

 

• უფლებამოსილი პირის ხსენება  - ავტორიტეტული პირის ან ავტორიტეტული ორგანიზაციის აზრის გამოყენება ფაქტობრივი არგუმენტის ნაცვლად, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც ნახსენები პირი არ არის განხილული დარგის ექსპერტი. 

მაგალითი: კბილის პასტის რეკლამა აცხადებს, რომ „10 სტომატოლოგიდან 9 რეკომენდაციას უწევს“ ამ ბრენდს, ჩატარებული გამოკითხვის კონტექსტის ან დეტალების მოწოდების გარეშე.

 

 

მანიპულაციის ტექნიკები (II)

 

• ალუბლის კრეფა - ისეთი მონაცემების ან ფაქტების შერჩევა, რომლებიც ამართლებენ კონკრეტულ არგუმენტს ან მოსაზრებას, მაგრამ იგნორირებას უკეთებს საწინაარმდეგო მონაცემებს. 

მაგალითი: საინფორმაციო გამოშვებას, რომელიც აშუქებს ეკონომიკური პოლიტიკის ზემოქმედებას, მოჰყავს მხოლოდ კვარტლების ის მონაცემები, რომლებიც აჩვენებს გაუმჯობესებას, ხოლო ტოვებს კვარტალებს, სადაც მონაცემები შეიძლება მიუთითებდეს უარყოფით შედეგებზე.

 

 

• Clickbait - სათაურები, რომლებიც იპყრობენ აუდიტორიის ყურადღებას კონტენტის სენსაციურობით ან გადამწყვეტი ინფორმაციის გამოტოვებით, რაც ხშირად იწვევს მცდარ წარმოდგენას ახალი ამბების შესახებ.

მაგალითი: სათაურში იკითხება: „კაცმა უკბინა ძაღლს“, ხოლო სტატიაში ნათქვამია, რომ აღნიშნული თავდაცვის მიზნით მოხდა, მას შემდეგ რაც ძაღლი თავს დაესხა მას.

 

• ცრუ დიქოტომია -  ორი ვარიანტის წარმოჩენა ერთადერთ შესაძლებლობად, როდესაც რეალურად მეტი შესაძლებლობა არსებობს. 

მაგალითი: პოლიტიკური დებატები, სადაც ვარინატები ჩამოყალიბებულია შემდეგნაირად: სამხედრო ხარჯების გაზრდის მხარდაჭერა და ეროვნული უსაფრთხოების მიმართ გულგრილი დამოკიდებულება.

 

 

მანიპულაციის ტექნიკები (III)

 

• Bandwagon effect - რაიმე კონკრეტულის შემოთავაზება არის ჭეშმარიტი, კარგი ან მოწონებული, რადგან ის პოპულარულობით სარგებლობს ბევრ ადამიანში. 

მაგალითი: სარეკლამო კამპანია ხაზს უსვამს იმას, რომ „ყველა გადადის ჩვენს ბრენდზე“, რაც წაახალისებს სხვებს რომ მიჰყვნენ ბრბოს.

 

• კონტექსტის გამოტოვება - საზოგადოების აღქმის ფორმირების მიზნით ძირითადი ინფორმაციის გამოტოვება. 

მაგალითი: კრიმინალის გაზრდის შესახებ პოლიტიკოსის გამოსვლის გაშუქება, იმის აღნიშვნის გარეშე, რომ გამოყენებული სტატისტიკა იყო ამოღებული შეუსაბამო მასალებიდან და არასტაბილური პერიოდიდან.

 

·                თავდასხმები -  კამათის დროს თავდასხმა კონკრეტული პირის ხასიათზე ან თვისებებზე და არა უშუალოდ საკამათო თემაზე. 

მაგალითი: კლიმატის ცვლილებასთან დაკავშირებით, გარემოსდამცველის მართებული მოსაზრების დისკრედიტაცია მისი ცხოვრების წესის კრიტიკით.

 

 

მედიაში მანიპულირებამ შეიძლება დაამახინჯოს სიმართლე და გავლენა მოახდინოს საზოგადოებრივ აზრზე. იყავით ინფორმირებული და დასვით შეკითხვა იმაზე, რასაც ხედავთ და გესმით.

 

მანიპულაციის ტაქტიკის ამოცნობით და გაგებით, ჩვენ შეგვიძლია დავიცვათ თავი დეზინფორმაციისგან და წვლილი შევიტანოთ უფრო ინფორმირებული საზოგადოების შექმნაში.